Chiba Tetsuya: Nghệ Thuật Kết Thúc Mở Trong Manga

Chiba Tetsuya không chỉ là bậc thầy của manga thể thao mà còn là người sáng tạo ra những cái kết mở, nơi mỗi kết thúc không chỉ là “điểm dừng”, mà là cánh cửa dẫn đến sự suy ngẫm tiếp theo. Trong các tác phẩm của ông, điều đáng chú ý không nằm ở những hồi kết hoành tráng hay cái chết bi tráng, mà là cảm giác chưa trọn vẹn nhưng lại tràn đầy sức sống.

Ông không viết “hết truyện”, mà để lại một dư âm, nơi độc giả phải tự tiếp tục câu chuyện bằng suy nghĩ và cảm xúc của mình. Cách viết này xuất phát từ quan niệm của ông về cuộc đời: “Không ai có thể vẽ trọn một kiếp người. Tất cả những gì ta có thể làm là ghi lại một khoảnh khắc, rồi để họ tiếp tục sống trong tâm trí người đọc.”

Ashita no Joe (Joe của ngày mai) là ví dụ rõ ràng nhất. Joe Yabuki chết trong tư thế ngồi, nụ cười mãn nguyện trên môi, toàn thân cháy sạch ý chí sống. Không có khung cảnh tang lễ, không có lời tiễn biệt. Chỉ một nụ cười, rồi màn truyện khép lại. Đó không phải là “cái kết”, mà là một câu hỏi: “Joe đã thực sự chết chưa? Hay anh đã đạt đến đỉnh điểm của sự sống?” Chiba Tetsuya để độc giả tự định nghĩa chiến thắng của Joe. Joe không giành được đai vô địch, nhưng cậu đã vượt qua giới hạn bản thân để trở thành biểu tượng cho hành trình làm người. Cái chết của Joe vì thế không mang bi kịch, mà là một sự giải thoát, một kết thúc mở mang tính triết lý.

Ore wa Teppei (Siêu Quậy Teppi) mang tinh thần tươi sáng hơn, kể về một cậu bé hoang dã học cách sống trong xã hội đầy quy củ, nơi cậu dần hiểu thế nào là danh dự, tình bạn và tự do. Khi truyện kết thúc, Teppei vẫn không “hoàn thiện”. Không có “chiến thắng cuối cùng”, cậu chỉ đơn giản đang trên đường trở thành chính mình.

Gaki là một tác phẩm khác của Chiba, thử nghiệm với giọng điệu trào phúng, hài hước nhưng đầy nhân văn. Khi truyện khép lại, không có lời giã biệt, chỉ có hình ảnh một cậu thanh niên chết trên đống tiền đang cháy, một đống tiền vô nghĩa đã khiến bao kẻ thèm muốn.

Từ ba tác phẩm tiêu biểu trên, có thể rút ra bốn đặc điểm rõ rệt trong phong cách kết thúc của ông:

• Không có điểm kết tuyệt đối, nhưng câu chuyện tiếp tục trong tâm trí độc giả.
• Hướng tới ý nghĩa nhân sinh hơn là cốt truyện.
• Để lại dư âm cảm xúc thay vì lời giải thích.
• Phản chiếu triết lý sống hậu chiến của Nhật Bản.

Chiba từng nói: “Khi câu chuyện kết thúc, tôi muốn độc giả tự hỏi: ‘Nếu là mình, tôi sẽ sống ra sao?’ đó mới là kết thúc thật sự.” Chính nhờ phong cách kết thúc mở mà manga của Chiba Tetsuya vượt ra ngoài biên giới thể thao, trở thành văn học sống.