Giáo dục Việt Nam: Những Đổi Mới Quan Trọng Đang Diễn Ra

Nếu nhìn lại một năm qua, có thể thấy một làn gió mới đang thực sự thổi đến trong ngành giáo dục.

Lần đầu tiên trong lịch sử, học phí được miễn giảm trên phạm vi toàn quốc, biến giáo dục phổ thông công lập thành một quyền lợi mà không học sinh nào bị ngăn cản vì túi tiền của cha mẹ. Cùng với đó, Nghị quyết 71 về một bộ sách giáo khoa thống nhất đã mở ra triển vọng khắc phục tình trạng nhiều bộ, nhiều giá, bảo đảm học sinh miền núi hay miền xuôi đều tiếp cận tri thức trên nền tảng chung.

Những chi tiết tưởng như nhỏ như tiếng Quốc ca vang lên đồng loạt trong sân trường cả nước, lại gợi nhắc rằng giáo dục không chỉ là dạy chữ, mà còn là nuôi dưỡng tinh thần cộng đồng và niềm tự hào dân tộc.

Ở vùng cao, vùng biên giới, những đổi mới càng có ý nghĩa đặc biệt. Chiến dịch xây dựng trường nội trú tại 100 xã biên giới không chỉ để giữ học sinh ở lại lớp, mà còn chính là dựng những phên dậu giữ nước bằng tri thức, bởi mỗi ngôi trường sáng đèn cũng là một điểm tựa giữ đất, giữ người.

Song hành với đó, chính sách ưu đãi và điều chuyển giáo viên giỏi về vùng sâu, vùng xa đã chạm đến điểm nghẽn lâu nay: thiếu thầy giỏi cho những nơi thiếu thốn nhất. Đây không chỉ là sự bổ sung nhân lực mà còn là sự nhân văn, để những người thầy tìm thấy ý nghĩa nghề nghiệp của mình, đồng thời để học sinh vùng khó được tiếp cận với chất lượng giáo dục tốt hơn.

Một mảnh ghép khác đang được đặt lên bàn nghị sự: cải cách tiền lương cho giáo viên. Trong nhiều năm, đồng lương hạn hẹp khiến nghề dạy học bị coi là “chọn vì đam mê, sống nhờ nghề tay trái”. Nếu những cải cách khác mở rộng cơ hội cho học sinh, thì cải cách lương chính là lời cam kết trả lại vị thế xứng đáng cho người thầy, để họ yên tâm sống bằng nghề, gắn bó và sáng tạo trong lớp học.

Tất nhiên, thách thức còn đó: ngân sách để duy trì, sự chênh lệch cơ sở vật chất giữa đô thị và nông thôn, và tính bền vững của các chính sách ưu đãi. Nhưng điều quan trọng hơn cả là tinh thần đã khác.

Từ chỗ cải cách chỉ là câu chuyện trên giấy, hôm nay chúng ta đã chứng kiến những thay đổi cụ thể có thể đo đếm trong từng bữa cơm miễn phí, từng cuốn sách đến tay, từng lớp học nơi biên giới, từng đồng lương đang được tính lại. Đó là lý do để tin rằng giáo dục Việt Nam đang bước ra khỏi vòng luẩn quẩn cũ kỹ, mở ra một chu kỳ cải cách mới – nơi đổi mới không còn là khẩu hiệu, mà là hơi thở thường nhật trong đời sống học đường.