Albania bổ nhiệm bộ trưởng AI đầu tiên trên thế giới chống tham nhũng

Albania vừa gây chấn động khi bổ nhiệm Diella, một bộ trưởng do trí tuệ nhân tạo (AI) tạo ra, nhằm chống tham nhũng trong lĩnh vực đấu thầu công. Diella, trợ lý ảo được phát triển bởi Cơ quan Xã hội Thông tin Quốc gia Albania (AKSHI), đã chính thức được bổ nhiệm làm “Bộ trưởng Đấu thầu Công” trong chính phủ lần thứ tư của Thủ tướng Edi Rama vào tháng 9 năm 2025, trở thành bộ trưởng AI đầu tiên trên thế giới ở cấp chính phủ.

Diella sẽ đảm nhiệm việc giám sát và đánh giá các gói thầu công khai, với mục tiêu loại bỏ sự can thiệp chính trị, hối lộ và tham nhũng trong quá trình đấu thầu. Thủ tướng Edi Rama khẳng định rằng Diella không phải là sự thay thế cho con người mà là công cụ hỗ trợ để đảm bảo rằng các gói thầu công hoàn toàn “không có tham nhũng.” Avatar của Diella đã xuất hiện trên màn hình với trang phục dân tộc truyền thống Albania và phát biểu tại Quốc hội Albania: “Tôi không ở đây để thay thế con người” mà là để hỗ trợ họ.

Tuy nhiên, quyết định này đã vấp phải nhiều chỉ trích từ phe đối lập, cho rằng việc bổ nhiệm một AI làm bộ trưởng là không hợp hiến, vì Hiến pháp Albania quy định bộ trưởng phải là công dân hợp pháp và có năng lực trí tuệ. Một số quan ngại cũng được nêu ra xoay quanh trách nhiệm pháp lý, sự minh bạch và khả năng bị thao túng của hệ thống AI này.

Dù vậy, đây vẫn là một bước đi mang tính biểu tượng trong nỗ lực chống tham nhũng và cải cách hành chính của Albania, đặc biệt trong bối cảnh nước này đang hướng tới việc gia nhập Liên minh châu Âu vào năm 2030.