Gần 5 triệu tỉ đồng bất động sản hiện đang “nằm im” trong két của Agribank và Vietcombank. Một nửa vốn vay của hệ thống ngân hàng đã được đổ vào lĩnh vực bất động sản, nơi tình hình thanh khoản đang chậm lại, pháp lý nhiều điểm nghẽn và giá cả có dấu hiệu chững lại. Thời điểm thị trường nóng lên, sổ đỏ trở thành tài sản thế chấp; nhưng khi giá quay đầu, “núi sổ đỏ” không thể tự biến thành tiền mặt.
Một cú sốc giá đủ lớn có thể buộc hệ thống ngân hàng đối diện với làn sóng nợ xấu, trong khi ngân sách nhà nước có nguy cơ phải đứng ra “cứu”. Do đó, đề xuất siết cho vay mua nhà thứ 2 của Bộ Xây Dựng đang cho thấy rằng Chính phủ muốn hạn chế đòn bẩy đầu cơ, nhằm đưa thị trường về với cung cầu thực tế.
Nếu quy định được thông qua, người mua nhà thứ 2 chỉ được vay tối đa 50%, trong khi từ căn thứ 3 trở lên, tỷ lệ vay chỉ còn 30%. Đây sẽ là cú “phanh gấp” đối với các nhà đầu tư lướt sóng, những người đã quen với việc chỉ cần trả trước 10-30% và vay 70-90% để đẩy giá.
Bối cảnh hiện tại cũng không thể xem nhẹ: Giá chung cư tại TP.HCM đã tăng từ 35 triệu lên hơn 91 triệu đồng/m² chỉ trong 6 năm. Dư nợ bất động sản đã vượt 4 triệu tỉ đồng, trong khi thu nhập bình quân chỉ tăng 6-7%/năm. Nếu dòng tín dụng tiếp tục chảy ồ ạt mà không kiểm soát, thị trường có thể tạo ra một “núi nợ bất động sản” nguy hiểm như Trung Quốc từng trải qua.
5 triệu tỉ đồng thế chấp không phải là con số để tự hào. Đây là lời cảnh báo cho hệ thống: bong bóng giá nhà gắn liền với đòn bẩy tín dụng đang treo lơ lửng trên đầu ngân hàng, doanh nghiệp, người dân và cả ngân sách quốc gia. Cú siết tín dụng lần này có thể là “liều thuốc đắng” nhưng cần thiết để tránh một cơn địa chấn tài chính trong tương lai gần.
