Gần đây, Hàn Quốc đã công bố quyết định lựa chọn máy bay cảnh báo sớm thế hệ thứ hai (AEW&C) do L3Harris phát triển, dựa trên khung thân máy bay thương mại Bombardier Global 6500.
Hiện tại, Hàn Quốc đang khai thác 4 chiếc Boeing E-7A, tuy nhiên, do giá thành quá cao, họ không thể mua thêm. Thay vào đó, nước này đã quyết định mở thầu để mua sắm thêm 4 chiếc AEW&C nhỏ hơn với chi phí hợp lý hơn.
Trong cuộc cạnh tranh này, L3Harris đã vượt qua phương án “GlobalEye” của Thụy Điển, mặc dù GlobalEye có giá bán thấp hơn. Phương án của L3Harris lại có chi phí vận hành thấp hơn và đáp ứng sát với yêu cầu nhiệm vụ, đồng thời có mối quan hệ hợp tác chặt chẽ hơn với doanh nghiệp Hàn Quốc.
Đối với AEW&C, độ cao bay rất quan trọng: “đứng càng cao, nhìn càng xa”. Radar ở độ cao lớn giúp phát hiện mục tiêu tầm thấp từ khoảng cách xa hơn và giảm thiểu “vùng chết radar” do địa hình núi non gây ra. Ví dụ, Gulfstream G550 có trần bay hành trình khởi điểm 41.000 ft, có thể đạt tới 50.000 ft khi tiêu hao bớt nhiên liệu. Trong khi đó, E-3A có trần bay hành trình 30.000 ft, còn E-2C dùng động cơ cánh quạt chỉ đạt 20.000 ft.
Chiếc Global 6500 AEW&C này thực chất do IAI-ELTA (Israel) phát triển, với L3Harris chỉ đóng vai trò “dán nhãn”. Vào những năm 1990, IAI-ELTA đã sử dụng khung thân Boeing 707 để phát triển Phalcon AEW&C, loại AEW&C đầu tiên trên thế giới trang bị radar mảng pha chủ động (AESA).
Radar EL/M-2075 khổng lồ gồm 6 mảng: 2 cụm đôi ở hai bên, cộng thêm 1 mảng trước và 1 mảng sau. Với 6 mảng này, radar có thể quét điện tử toàn hướng 360°, cập nhật dữ liệu mục tiêu chỉ trong 2–4 giây, trong khi radar cơ khí của E-3A phải mất tới 12 giây cho một vòng quay.
ELTA cũng đã phát triển radar AESA thế hệ 3 với hai dòng:
- EL/M-2085: sử dụng khung thân Gulfstream G550, có 2 mảng L-band bên hông, 2 mảng S-band nhỏ ở trước và sau.
- EL/M-2090: dùng 3 mảng, cho góc quét 360°, nhưng rất nặng, chỉ có thể trang bị trên máy bay vận tải hạng nặng.
EL/M-2085 là radar song băng, với:
- L-band: ít suy hao trong khí quyển, thích hợp cho trinh sát tầm xa.
- S-band: sử dụng sóng ngắn hơn, kèm mảng L-band IFF.
Nhiều người lầm tưởng rằng 4 mảng radar của EL/M-2085 luôn quét đồng thời 360°. Thực tế, AEW&C không bao giờ liều lĩnh bay vào vùng bị bao vây 4 phía. Chúng thường bay theo quỹ đạo hình ô-van, chỉ cần bật cụm radar ở bên hướng vào khu vực tác chiến. Việc “360°” là quét luân phiên, chứ không phải cùng lúc.
EL/M-2085 gắn trên G550 đã được Israel sử dụng và xuất khẩu thành công cho Singapore và Ý, trở thành một sản phẩm AEW&C nổi bật trên thị trường.
