Lợi nhuận khổng lồ từ chiến tranh Việt Nam của Mỹ

Chính phủ Mỹ đã chi tiêu một khoản tiền khổng lồ cho chiến tranh Việt Nam, ước tính khoảng 168 tỷ USD (theo giá thời kỳ đó), tương đương với hơn 1.000 tỷ USD theo giá hiện nay. Đặc biệt, vào năm 1968 – năm đỉnh cao của cuộc chiến, chi tiêu quốc phòng đã chiếm gần 10% GDP của Hoa Kỳ, trong đó ngân sách cho vũ khí, trang bị và hậu cần là phần rất lớn.

Các hợp đồng giữa chính phủ Mỹ (Bộ Quốc phòng) và khu vực tư nhân để sản xuất vũ khí đã tăng nhanh, đặc biệt từ thời Tổng thống Lyndon B. Johnson (1963–1969). Chiến tranh với Việt Nam đã trở thành một “cú hích” lớn cho các tập đoàn công nghiệp quốc phòng, giúp họ bùng nổ doanh thu, mở rộng quy mô và củng cố quyền lực kinh tế – chính trị.

Các hợp đồng giữa Chính phủ Mỹ và các nhà thầu quân sự thường theo hình thức “cost-plus”, nghĩa là chính phủ sẽ trả chi phí thực cộng thêm một khoản lợi nhuận cố định, nhằm giảm rủi ro kinh doanh và đảm bảo lợi nhuận cao bất kể hiệu quả. Điều này đã dẫn đến việc giá cổ phiếu của các công ty quốc phòng niêm yết trên sàn chứng khoán Mỹ tăng mạnh trong nửa cuối thập niên 1960, phản ánh dòng hợp đồng quân sự lớn.

Với sự kéo dài của chiến tranh, các nhà thầu được đảm bảo đơn hàng ổn định hàng năm, và nhiều nhà máy đã mở rộng, tuyển dụng hàng trăm nghìn công nhân. Khu vực “Military-Industrial Complex” (Liên hợp công nghiệp – quân sự) đã trở nên có ảnh hưởng lớn về chính trị, mà Tổng thống Dwight D. Eisenhower đã cảnh báo từ năm 1961.

Các công ty hưởng lợi từ chiến trường Việt Nam:

• Lockheed Aircraft (Máy bay vận tải C-130 Hercules, máy bay chiến đấu F-104).
• General Dynamics (Máy bay chiến đấu F-111, tàu ngầm hạt nhân).
• McDonnell Douglas (F-4 Phantom II – máy bay ném bom – tiêm kích chủ lực).
• Bell Helicopter (thuộc Textron): Trực thăng UH-1 “Huey” – biểu tượng của chiến tranh Việt Nam.
• Boeing (Máy bay ném bom B-52 Stratofortress).